1 autor,
17 tytu³ów w jednej serii,
18 lat edycji w Polsce,
1 tÂłumacz (tytaniczna robota)
1 wydawnictwo,
1 niezmienny projekt okÂładki,
1 format,
1 ogromna saga,
A TERAZ KONIEC!!!

„Miecz Prawdy” zostaÂł ukoĂączony. WÂłaÂśnie ukazaÂł siĂŞ finalny tom cyklu czyli „Serce Wojny” Terry’ego Goodkinda. Przez osiemnaÂście lat cierpliwie kupowaÂłem kolejne tomy. ZaczytywaÂłem siĂŞ przygodami Richarda Rahla, Kahlan Amnell, Zeddicusa Z’ul Zorandera, Mord-Sith, SiĂłstr ÂŚwiatÂła i SiĂłstr Mroku i wielu, wielu innych postaci.
Tomy znakomite przeplata³y siê z tymi mniej udanymi a nawet ca³kiem kiepskimi. Po przeczytaniu woluminu nr 6 (Nadzieja Pokonanych) zacz¹³em zastanawiaÌ siê, czy Terry Goodkind wróci³ do wspania³ej formy z pocz¹tku cyklu, czy to tylko chwilowy wyskok. A mo¿e poleci na tzw wierszówkê i odpali jeszcze ze dwadzieœcia pozycji? Pomyli³em siê. Goodkind wprawdzie napisa³ potem jeszcze JEDENAŒCIE pozycji (czasem lepszych, czasem gorszych), lecz teraz, po przeczytaniu ostatniego tomu dochodzê do wniosku, ¿e by³ w tym konsekwentny zamys³, ¿e autor realizowa³ plan nakreœlenia rozbudowanego, niejednorodnego a skomplikowanego i wielowymiarowego œwiata. Z du¿¹ ulg¹ muszê powiedzieÌ, ¿e plan ten siê powiód³.
Wiele razy w trakcie lektury kolejnych pozycji zÂżymaÂłem siĂŞ na powtarzajÂące siĂŞ lekcje o wartoÂści Âżycia ludzkiego, o niezbĂŞdnoÂści istnienia wolnej woli, o niezbywalnoÂści prawa do wÂłasnego „ja”, o koniecznoÂści obrony wartoÂści podstawowych by mĂłc zachowaĂŚ wÂłasne czÂłowieczeĂąstwo. DenerwowaÂło mnie czasem nadmierne w moim mniemaniu epatowanie rozbudowanym nad miarĂŞ jĂŞzykiem paranaukowym przy opisie spraw, nazwijmy to tak; magicznych. Rozumiem, Âże Goodkind w ten sposĂłb czyniÂł z magii rĂłwnorzĂŞdnÂą naukĂŞ w wykreowanym przez siebie Âświecie, Âże jÂą niejako w naszych oczach nobilitowaÂł, Âże nie mĂłwimy tu o durnych gusÂłach, lecz o wiedzy. Wiedzy byĂŚ moÂże tajemnej, trudnej do pojĂŞcia, lecz jednak wiedzy a nie bezmyÂślnej wiary w klepanie magicznych formuÂłek. Czasami nawet udawaÂło mu siĂŞ mnie przekonaĂŚ, Âże wykreowane przezeĂą postacie naprawdĂŞ wiedzÂą, co mĂłwiÂą, gdy omawiajÂą sprawy magii. W pewnej mierze przypominaÂło mi to odkrywanie przez pokolenia naukowcĂłw kolejnych warstw wiedzy w dziedzinie budowy wszechÂświata. Od systemu geocentrycznego aÂż po fale grawitacyjne. Od Newtona do Hawkinga. Od przestrzeni euklidesowej do teorii strun. JeÂśli wiĂŞc czytelnik zaÂłoÂży, Âże magia w Âświecie Miecza Prawdy jest naukÂą, to wraz z bohaterami cyklu bĂŞdzie skazany na odkrywanie kolejnych warstw tej wiedzy. A jest ich doprawdy doœÌ sporo. Ostatnia jest odkrywana w ostatnim tomie, lecz byÂłbym okrutnym trollem, gdybym teraz zdradziÂł, na czym ona polega. MoÂżna by tu autora oskarÂżaĂŚ o pisarskie gadulstwo, lecz ja tego nie zrobiĂŞ.
Z du¿¹ satysfakcjÂą odkryÂłem pewnÂą prawidÂłowoœÌ. Otó¿ z poczÂątku cykl „Miecza Prawdy” jest tylko prostÂą, peÂłnÂą akcji, nieskomplikowanÂą acz utrzymujÂącÂą w napiĂŞciu opowiastkÂą. Wraz z odkrywaniem coraz to bardziej zÂłoÂżonej struktury gro¿¹cych bohaterom niebezpieczeĂąstw oraz z dorastaniem i g³êbszym pojmowaniem spraw przez g³ównego bohatera zmienia siĂŞ rĂłwnieÂż zarĂłwno jĂŞzyk powieÂści jak i sposĂłb narracji. JĂŞzyk powaÂżnieje, komplikuje siĂŞ, wiedzy odkrywanej czytelnikowi przybywa, zagroÂżenia mroczniejÂą a tajemnic przybywa. Pod koniec cyklu mamy juÂż do czynienia wrĂŞcz z filozofiÂą magii, filozofiÂą Âżycia i filozofiÂą bytu samego. DoÂświadczamy wraz z bohaterami pragnienia rĂłwnowagi ÂświatĂłw materialnych i transcendentnych. Przyjmujemy do wiadomoÂści (czasem wrĂŞcz akceptujÂącej) fakt istnienia ÂświatĂłw niematerialnych, ÂświatĂłw dusz i duchĂłw, ÂświatĂłw gdzie rzeczywistoœÌ zaleÂży nie od stanĂłw materialnych lecz od sposobu postrzegania praw natury. Przy czym prawa natury ÂświatĂłw poszczegĂłlnych ró¿niÂą siĂŞ diametralnie miĂŞdzy sobÂą.
Wraz z kolejnymi tomami cyklu staje siê g³ówny bohater nie tylko wodzem, magiem, zabójc¹ z³a, przywódc¹, lecz przede wszystkim cz³owiekiem poszukuj¹cym wiedzy i zrozumienia. Cz³owiekiem wrêcz tej wiedzy g³odnym, staje siê prawdziwym Poszukiwaczem Prawdy. Nie prawdy w znaczeniu odkrywania zwi¹zków przyczyn i skutków, lecz prawdy wielkiej, po prostu PRAWDY.
Przez wiêkszoœÌ opowieœci postaÌ Kahlan Amnell, poza samym pocz¹tkiem gdzie wyraŸnie góruje ona nad Richardem, jest raczej dla przygód g³ównego bohatera t³em i przyczyn¹ kolejnych k³opotów. W ostatnim tomie to ona zapocz¹tkowuje ci¹g zdarzeù prowadz¹cych do finalnego rozwi¹zania. W moich oczach postaÌ ta jest ca³kowicie zrehabilitowana. Okazuje siê, ¿e nieco przedmiotowe jej traktowanie w poprzednich czêœciach cyklu znalaz³o swe usprawiedliwienie. Ba, byÌ mo¿e by³o nawet konieczne, by postaÌ tak wa¿na dla opowieœci mog³a siê w pe³ni rozwin¹Ì.
Troszkê mi ¿al, co chyba zrozumia³e, ¿e kilka kluczowych dla ca³ego cyklu opowieœci postaci musia³o odejœÌ. Niektórzy odeszli, by Richard móg³ ¿yÌ i dalej walczyÌ. Inni odeszli bo taki jest los ¿o³nierza. A jeszcze inni bo los im nie sprzyja³. Có¿, zwyk³e ¿ycie. I o to chodzi. ¯ycie bohaterów Miecza Prawdy jest ZWYK£E. Chocia¿ dla nas, z naszego punktu widzenia, w œwiecie magii nie mo¿e byÌ nic zwyk³ego to Terry Goodkind opisuje ¿ycie ludzi jako zwyk³e bowiem ich œwiat jest dla nich zwyk³y, oni innego nie maj¹, nie znaj¹ i nie chc¹. Walcz¹ o swój œwiat i swój sposób ¿ycia. Nie narzucaj¹ tego sposobu innym, lecz walcz¹ z ka¿dym, kto przemoc¹ chce ich œwiat zrujnowaÌ, œwiat ich wartoœci, ich sposobu pojmowania ¿ycia, dobra, z³a, wielkoœci i ma³oœci.
   Kto wie, czy nie jest to rĂłwnieÂż rodzaj filozoficznego przesÂłania, jakie powinno przemĂłwiĂŚ i nam do rozumu?

Nigdy nie lubiÂłem tego autora. W mÂłodoÂści zawsze uwaÂżaÂłem, Âże on i Terry Brooks piszÂą takie popÂłuczyny fantasy, takÂą siĂłdmÂą wodĂŞ po kisielu, Âże czytaĂŚ siĂŞ nie daÂło.
MoÂże w ostatniej dekadzie coÂś siĂŞ zmieniÂło, pewnie nigdy siĂŞ nie dowiem, bo zawsze mam ciekawsze pozycje do przerzucenia.

Brooks jest trochê przereklamowany, cykl Shannara nie zawsze trzyma³ poziom, dla Goodkinda fantasy to, podobnie do Pratchetta, tylko pretekst do powiedzenia czegoœ innego. O ile jednak Pratchett robi to z humorem, to Goodkind leci na powa¿nie a to nie zawsze zdaje egzamin. Osobiœcie lubiê Goodkinda w³aœnie za takie podejœcie, on po prostu bardzo dog³êbnie analizuje i opisuje ró¿ne stany i problemy a to w dzisiejszej kulturze sms i obrazków nie zawsze jest dobrze przyjmowane. Bardziej go jednak uwa¿am za autora filozoficznego ni¿ za pisz¹cego fantasy.

   RozpatrujÂąc plusy i minusy tego autora ogĂłlnie jednak wychodzi mi plus, choĂŚ moÂże nie za wielki.

W ramach przerywnika od nu¿¹cej roboty przy przygotowywaniu konspektu ksi¹¿ki o Wikingach przeczytaÂłem sobie nowe pozycje Terry’ego Goodkinda z cyklu Miecza Prawdy. Chodzi tu mianowicie o trĂłjksiÂąg „Kroniki Nicci” z ktĂłrych wydano dwie pozycje: „Pani ÂŚmierci” oraz „CaÂłun NieÂśmiertelnoÂści”, (czêœÌ trzecia czyli Siege of Stone – OblĂŞÂżenie Kamienia?) jeszcze nie wyszÂła.
   Cykl rozpoczyna siĂŞ wyprawÂą dyplomatyczno – zwiadowczo – poszukiwawczÂą podjĂŞtÂą przez znanÂą nam Nicci oraz Nathana Rahla. O ich przejÂściach i przygodach opowiadaĂŚ tu nie mam zamiaru by treÂści nie zdradzaĂŚ. SkupiĂŞ siĂŞ tylko na budowie opowieÂści, jej spisaniu oraz sprawnoÂści przekazania.
  W pierwszym tomie, Pani ÂŚmierci, natĂŞÂżenie akcji potrafi trzymaĂŚ w napiĂŞciu i czÂłowiek Âłapie siĂŞ na tym, Âże zaraz pó³noc go dopadnie a tu jeszcze tyle do koĂąca. TreœÌ jest momentami sensacyjna, momentami przygodowa, czasami Âżeglarska (Terry Âżeglarzem jednak nie jest! – bywajÂą b³êdy rzeczowe Âżeglarzom wywracajÂące kichy – lub moÂże tÂłumaczenie zawiodÂło) a czasem wrĂŞcz wojskowa. SposĂłb spisywania jest typowy dla Goodkinda – kapitalne fragmenty akcji przeplatane sÂą filozofiÂą, ktĂłra fabuÂły nie prowadzi do przodu, lecz pomaga zrozumieĂŚ „co autor ma na myÂśli”. Tego typu wtrĂŞty bywajÂą irytujÂące, zwÂłaszcza dla czytelnika doÂświadczonego i jakoÂś tam obytego w literaturze. BywajÂą opisy tak nu¿¹ce, Âże nawet sam je omijaÂłem, lecz jako caÂłoœÌ rzecz broni siĂŞ nieÂźle. Jedynie w paru miejscach miaÂłem wraÂżenie, Âże autor za wierszĂłwkÂą goni.
  W drugim tomie, CaÂłun NieÂśmiertelnoÂści, akcja stanowczo zwalnia. Znacznie wiĂŞcej tu mamy dyplomacji, podstĂŞpĂłw, zmagaĂą umysÂłowych i, niestety, opisĂłw filozoficznych. WiĂŞcej, na szczĂŞÂście, magii. Walka Nicci i Nathana z przeciwnikami rozgrywa siĂŞ raczej w sferze umys³ów, domniemaĂą, podejrzeĂą, posÂądzeĂą, a czasem pomyÂłek. Mentorskie zapĂŞdy Goodkinda, dobrze juÂż znane z g³ównego cyklu, dochodzÂą tutaj do gÂłosu. Niestety Mistrz pozwala sobie na doœÌ prostÂą ÂłopatologiĂŞ w wykÂładaniu ró¿nicy miĂŞdzy dobrem a zÂłem, wolnoÂściÂą a zniewoleniem, demokracjÂą a dyktatem. Te fragmenty, niestety czĂŞste, byÂły juÂż dla mnie maÂło strawne. Jak dla mnie; wyraÂźna gonitwa za kolejnymi stronami do zapÂłaty.
   Generalnie obie pozycje nale¿¹ do kategorii „tylko dla fanĂłw”. Po raz kolejny okazaÂło siĂŞ, Âże aby utrzymaĂŚ ponad dwudziestoletni cykl na dobrym poziomie potrzeba nie autora, lecz geniusza. CzegoÂś takiego dokonaÂł tylko nieodÂżaÂłowany Pratchett. Autorzy rodzaju Jordana (KoÂło Czasu), Martina (Gra o Tron), Norton (ÂŚwiat Czarownic) czy McCaffrey (JeÂźdÂźcy SmokĂłw z Pern) wyraÂźnie wykazujÂą oznaki sÂłabniĂŞcia z czasem. Metoda budowy Âświata przyjĂŞta przez autorĂłw NASZEJ DL jest znacznie lepsza – co wiele g³ów to nie jedna! Nawet gdy jest Goodkindowa.